Borsa Nasıl Oynanır

Borsa, ticarete konu olan mal ve kıymetli evrakların alınıp satıldığı kurumsal bir piyasadır. Ne demek şimdi bu!!! Ortada bir satıcı var, bir alıcı var, bir tane de aracı var. İşte borsa piyasası, bu teşkilatın genel adıdır. Borsada alıcı ve satıcı arasında hisse senedi, tahvil, bono gibi yatırım araçları; daha önceden belirlenmiş kurallar çerçevesinde alınıp satılmaktadır. Yani el değiştirmektedir. Bu işlemler için alıcı ile satıcının görüşmesine gerek yoktur; dedim ya ortada aracı vardır. Buna da aracı kurum denir. Ayrıca bu işlemler, elektronik bir ortamda gerçekleşir. Yani fiziki bir buluşma söz konusu değildir. Aracı senin emrini alıp, başkalarının da emirlerinin bulunduğu bir havuza atar. Burada emirler toplanır ve aynı nitelikte olanlar eşleşir. Yani bu havuzda, senin A miktarda B fiyattan almak istediğin C hissesini, bu nitelikte satmak isteyen bir satıcı vardır. Senin ve satıcının bu emri eşleşir. Tabii aracı da komisyonunu alır. Kimdir bu aracılar diye soracak olursan kısaca; bankalar ve ülkemizde işlem yaptıran diğer yasal finans kurumlarıdır.

Borsa Ne İşe Yarar? Piyasanın Amacı Nedir?

Borsanın ne olduğunu öğrendin. Şimdi sıra geldi; bu piyasanın ne işe yaradığı, neden hala faaliyet gösterdiği hakkında bilgi almaya. Hemen sorunun cevabını vereyim… Borsa, boşta olan paranı değerlendirebileceğin bir piyasadır. Evet, bu parayı bankada vadeli hesap açarak, döviz-altın alıp satarak veyahut farklı sektörlerdeki iş kollarına yatırım yaparak da değerlendirebilirsin. İşte borsa sana paranla para kazanma imkanı veren bir piyasadır. Zaten çok miktarda para ancak paradan kazanılır! Risk Almadan Para Kazanma Metodu! Ücretsiz Demo Hesap ile Tecrübe Kazanmak için Tıkla! Piyasada yatırım kurumlarının amacı, senin al-satlarından komisyon alarak para kazanmaktır. Yatırımcıların amacı ise alıp satarak para kazanmaktır. Yani işin özü; bu piyasada herkesin amacı, sadece ve sadece para kazanmaktır! Ama unutma ki; herkes aynı yerden para kazanmak istiyorsa bir kısım kaybetmek zorundadır. Ve ne kadar kaybeden olursa o kadar çok kazanan olacaktır. Peki, Warren Buffett bu konuda ne diyor? Elbette para kazanmak için belli bir bilgi birikimin ve deneyimin olması gerekiyor. Yani borsaya girip sıfır kayıpla çıkman gerekiyor demek değil. Çünkü en deneyimli yatırımcı bile kaybedebilir. Önemli olan bu kayıpları telafi edebilecek bilgiye sahip olmandır. Belli bir risk alıp işleme girebilirsin. Bunun sonucunda yüksek bir kar elde edebileceğin gibi kayıp da yaşayabilirsin. Burada önemli olan bu durumları analiz edip, yavaş yavaş ilerleyebilmendir.  Evet, ilk başta biraz zorlanacaksın. Ama merak etme, bunların hepsi tek tek oturacak. Artık borsa nedir öğrendik, nasıl çalışır öğrendik. İşleyişini, amacını kavradık.  Şimdi gelelim; asıl soruya!

Dedim ya borsada herkesin amacı, sadece ve sadece para kazanmak! Ama bu, öyle her yiğidin harcı değil, işin cafcaflı kısmı da burada başlıyor. Hemen birkaç püf nokta paylaşayım:

• Borsayla birlikte yaşamayı öğren! Yediğin içtiğin, aldığın nefesle borsayı yaşa…
• Eğer ülkede borsa konuşulmuyorsa hisse senedi almak için doğru vakittir.
• Eğer her gün şu hisse bu kadar kazandırdı, borsa şu kadar prim yaptı haberlerini görüyorsan satma vakti gelmiştir.
• Döviz kurları artıyorsa bil ki ülke ekonomisi iyiye gitmiyordur. İyiye gitmeyen bir ülkenin, borsası da iyi olmaz!
• Bankaların faizleri düştüyse anlayacağın ortam ılımlıysa inandığın şirketin hisse senedini almanın tam vaktidir!
• Dövizler volatil hareketler sergilemeye başladıysa zaten hissen en yukarı seviyededir. Ve o an onu satarak para kazanabilirsin…

İşte tüm bunlar, borsadan para kazanmanın hayal değil, gerçek olmasını sağlıyor. O zaman kolları sıvayalım, kafaları açalım ve para kazanmak için nelere dikkat etmen gerektiğine göz atalım.

Psikolojini Hazırla

Borsaya giriyorsan duvar gibi bir psikolojin olmalı! Ne duygusal ne heyecanlı ne de agresif olmalısın. Tam olarak psikolojik ‘Poker Face’ olmalısın! Beton gibi sinirlere sahip olmalı, karşılaştığın durumlarla sağlam bir temel gibi mücadele etmelisin. Şu grafik, neredeyse her yatırımcının tipik olarak yaşadığı farklı duygusal durumları açıklıyor: Diyelim ki kaybettin! Olabilir, bu çok normal… Ne demişler; "Hiç hata yapmamış insan, yeni bir şey denememiş demektir!" Kaybettin diye ne hırs yapmalı ne de piyasaya küsmelisin. Yapman gereken, durup bir bakmak ve nerede hata yaptığını görmek. Böyle yapmalısın da bir daha aynı hatayı yapmayasın.

Riskleri Bil ve Sınırla

Borsada ne kadar kazanacağını düşünmek kadar, riskleri düşünmek de önemlidir. Hatta paradan önce riskleri düşünüyor olmalısın! Eğer risk de neymiş bana işlemez dersen, acı bir tecrübe edinirsin. Borsa, kurtlar sofrasıdır ve acemiler her zaman büyük risklerle karşı karşıyadır. Dolayısıyla bir önceki maddede söylediğim küçük başlamak ve risklerin bilincinde olmak senin için en iyisi olacaktır. Risklerin var olduğunu bilerek yaşamak ve ona göre hareket etmek, başarılı olmanın önemli şartlarından birisidir. Düşmanını iyi tanıyacaksın! Borsada riskleri bilip, onları minimum düzeyde tutmayı öğrendikten sonra her şeyin daha kolay olduğunu göreceksin.

Kararları Seans İçinde Alma

Acemi bir borsacı, yatırım kararlarını anlık hareketlere göre verir. Sonucu ise hüsran… Seans içinde karar almak, 'ben borsadan para kazanmak istemiyorum' demekle aynı şeydir. Zaten yatırım kararını öyle hop diye alamazsın, almamalısın! Belli analizler, gözlemler ve piyasa yorumları ile doğru kararlar verebilirsin. Ayrıca anlık harekete göre işlem yapmak büyük risktir. Bir spekülatörün veya manipülatörün yemine takılabilirsin. Geçici etkiye sahip bir haber nedeniyle hissede görülen hareket, seni seans içinde karar almaya itebilir. Ancak bu etki geçtiğinde gerçekle karşı karşıya kalırsın. Acelen yok! Bekle, geri çekil ve bir daha bak… Arkandan atlı kovalamıyor, o yüzden kararlarını özenli bir çalışma neticesinde odaklan.

Başkalarına Kulak Asma

Borsada yapabileceğin en büyük hata, başkalarına göre işlem yapmaktır. ‘Bizim bir abi var, şu kişi bunun zirveyi göreceğini söyledi’ diyerek işlem yapacaksan, yol yakınken geri dönmeniz tavsiye ederim. Borsa başkalarının dediklerine göre işlem yapılacak bir yer değildir. Aksine kendin araştırıp, ölçüp biçeceksin… Bu işte başarılı olmanın başka yolu yok! Bakalım, bu konuda dünyada ünlü yatırımcı Jim Rogers ne diyor: Paranın söz konusu olduğu yerde kimseye güvenemezsin. Ayrıca o abi kim oluyor da senin işlemlerine yön veriyor? Etraftan duyduklarına göre hareket etmek, borsada bir işe yaramaz. Bir kere yarasa bile ikinci de mutlaka bir sorun karşına çıkar. Kendi yatırım kararlarını almıyorsan (ki alabileceğini biliyorum) borsaya girmemek senin için daha iyi olacaktır.

Para Kazanmak için İzleyeceğin Yollar

Aşağıda borsada para kazanmana yardımcı olacak yolları listeledim: Umarım neler demek istediğimi anlamışsındır. Gelelim şimdi para kazanmak için hangi yollardan geçmen gerektiğine… Temel mantığın; düşükten alıp yüksekten satmak olduğunu en başta söylemiştim. Elbette bu kadar basit olmuyor. Detaylara indikçe bilmen gereken bir sürü konu olduğunu görüyorsun. O zaman ayakkabıları sıkı sıkı bağla… Uçuşa geçiyoruz!

Yatırım Araçlarını Tanı!

Borsada ne alıp satacağını bilmeden para kazanmak boş bir hayal olacaktır. Tamam, hisse senetlerinden haberdarsın. Peki, bir şirketin hisse senedi, nasıl oluyor da sana para kazandırıyor? Sen o hisseyi aldın diye şirket sana teşekkür etmek için ödül mü veriyor? Aslında şirketin senden haberi bile yok! Aksine senin o şirketin gelişmelerinden haberdar olman gerekiyor ki gidip o hisse senedini sepete ekle. Bir hisse senedinden para kazanmak için onu ve sahibini tanıyor olmalısın. "Yok, ben tanımıyorum da bizim bir abi var o tanıyor," diyeceksen bu işte başarılı olman mümkün değil! Ayrıca senin elin armut mu topluyor! Neden biraz araştırıp sana yakın gelen bir hisseyi almıyorsun? Senin bunu yapabileceğini biliyorum. Çünkü hala buradasın ve bu cümleleri okuyorsun…

Analiz Yapmayı Öğren!

Dur, dur… Gözün korkmasın hemen! Analiz konusu, birçok kişiyi korkutuyor ve bu nedenle başkalarına göre hareket etmek daha kolay geliyor. Oysaki başkalarına göre işlem yapmanın riskli bir eylem olduğunu yukarıda söyledim. Analiz yapmak ise bir kere öğrendikten sonra oldukça kolaydır. Daha kitabın kapağını çevirmeden dili çok ağır diyemezsin… Analizleri, teknik ve temel olarak ikiye ayırıyoruz: Temel analizler, daha çok ekonomik verilerden oluşur. GSYİH, enflasyon, sanayi üretimi gibi verilerin etkilerinin analiz edildiği bölümdür. Teknik analiz ise gözü daha çok korkutur. Ama bir puzzle gibi çözdükçe kolaylaşır. Ayrıca alım satım kararlarını vermek için sana büyük tüyolar verir. Bu yüzden başkalarına kulak asmak yerine kendi yağında kavrulmayı öğrenmiş olursun. Bu konuda hazırlanmış onlarca video var. Youtube ve Udemy, bu videoları bulacağın yerlerdir. Bunlara mutlaka göz at. Göreceksin ki oldukça eğlenceli bir konu ve geliştirilen platformlar sayesinde senin çok bir şey yapmana gerek kalmıyor. Eğer teknik ve temel analiz öğrenmek istiyorsan tamamen ücretsiz olan bu eğitime aşağıdaki karttan kaydolabilirsin.

Kendi Stratejini Yarat!

İşte geldik en önemli kısımlardan birisine… Borsaya giriyorsan bir stratejin olmak zorunda! Elbette bunu derken beklentim, yıllarını bu işe vermiş bir uzman gibi yol haritaları çizmen değil. Tamamen kendi beklentilerin doğrultusunda hareket edeceğin bir yoldan bahsediyorum… Eğer kendi stratejini yaratmadan ilerleyebileceğini düşünüyorsan da yanılırsın! Neden mi?Bu nedenle başkasının stratejisiyle ilerleyebileceğini düşünmek sana koca bir sıfır getirecektir. Zaten piyasa hakkında bilgi ve deneyimin arttıkça bir bakmışsın kendi stratejilerini geliştirmişsin… Üstelik bu strateji, senin konfor alanın olacak! Kendini nasıl rahat hissediyorsan o şekilde yatırım yapmanı sağlayacak. Sonuçta kendi birikiminle yatırım yapıp, kendin para kazanmak istiyorsun. Bunu nasıl yaptığın hiç kimseyi ilgilendirmez. Tamamen seni ilgilendirir…

Hisse senedi; bir sermaye şirketinin ortaklarına paylarını belgelemek için verdiği kıymetli evraktır. Peki, sen bu şirketin ortağı mısın? Kesinlikle evet! Şirketin halka arz ettiği hisse senetlerine yatırım yapmak, seni o şirketin ortağı yapar. Elbette gidip o şirketin yönetim kuruluna katılma hakkı vermez! Ancak şirketin değerini yükselten gelişmelerden payını alma hakkı verir. Ayrıca temettü dediğimiz kâr payını da almaya hak kazanırsın. İşte Osmanlı döneminden kalma bir hisse senedi örneği; Standart bir getirisi bulunmayan hisse senetlerinin değeri çeşitli nedenlere bağlı olarak farklılık gösterir. Bu değerdeki dalgalanmaları doğru tahmin edip, uygun pozisyonu almak ise sana para kazandırır. Şirket ise kafasına göre hisse çıkarıp, senin huzuruna sunamaz. Sermaye Piyasası Kurulu’ndan izin alarak hisse senetlerini ihraç eder.

Hangi Hisse Senedi Alınır?

Bir hisse alınıyorsa yükseleceği anlamına gelir demiştim. O zaman yükseliş eğilimi gösteren her hisse senedi alınır mı? Elbette hayır! Bakalım Ali nasıl bir yol izliyor: Borsa İstanbul'da inşaat, banka, gıda, bilişim, teknoloji, turizm gibi sektörlere ait yüzlerce hisse senedi işlem görüyor. Bu hisselerden sadece ilgi alanına girenleri seçmelisin.  Bu şekilde hem daha az risk alırsın hem de işin kolaylaşır. Sonuçta hepimiz daha kolay para kazanmak istiyoruz değil mi?

Hisse Senedi Fiyatları Nelerden Etkilenir?

Bir pay piyasası yatırımcısı olarak hisse fiyatlarının nasıl değiştiğine hakim olmalısın. Yani bu fiyatların nelere göre düşüp yükseldiğini bilmeden bu işi yapamazsın. Peki, nedir bu faktörler? Sadece hisseler için değil, bütün yatırım araçları için geçerli bir kural vardır. ARZ ve TALEP! Herhangi bir malın fiyatı, arz ve talebine göre değişir. Talebi yüksek ama arzı düşükse o malın fiyatı yükselir. Ancak piyasada çok olmasına karşın talep düşükse o zaman fiyat da düşecektir. Bu mantığı aklından hiç çıkarmamalısın! Peki, bunun hisselerle nasıl bir bağlantısı var? Bir hisse senedinin arz ve talebini etkileyen faktörler, fiyatının düşüp yükselmesine neden olur. Bu kapsamda arz ve talebi değiştiren etkenler iki grupta toplanır:

• Mikro (yurt içi gelişmeler) Faktörler
• Makro (dünyadaki gelişmeler) Faktörler

Yurt içindeki siyasi gelişmeler, genel ekonomik ve sektörel durum, doğal afetler mikro faktördür. Dünyada yaşanan ticaret savaşları, küresel ekonomide söz sahibi olan ülkelerdeki sorunlar ise makro faktördür. Bu faktörlerin temelinde ise şirketin bütün bu olaylardan nasıl etkilendiği yatar. Şirketin büyümesi, karlılığının artması, borçluluk durumu gibi muhasebe konuları, bu faktörlere göre şekillenir. Dur, hemen gözünüz korkmasın! Bunlar sana ilk başta karmaşık gelebilir; ama bu yüzden buradayım. Konuyu öğrenmeye başladıkça şunu anlamış olman gerekiyor. Bu yazıyı okuyup hemen borsaya gireceksin ve kazanacaksın diye bir şey yok! Bu rehber sadece bir başlangıç ve sana yol göstermek için hazırlandı. Yapman gereken, borsa hakkında tüm detayları öğrenip aklına iyice yerleştirdikten sonra yatırıma başlaman. Bu süreçte sürekli gözlem yapmalısın. Sonuçta yukarıda anlattığım faktörleri kendiliğinden uyguluyorsun. 100.000 TL Para ile Sanal Hesapta Risksiz Yatırım Yapmayı Öğrenmek için Bu Linki Tıkla ve Formu Doldur! Bisiklet sürmeye başladığın zamanı hatırla. İlk başta bir öğrenme süreci geçirdin ve belki acı içinde kaldın. Ama öğrendikten sonra hiç düşünmeden pedal çevirmeye başladın. Bu süreç işte tam olarak böyledir…

Borsa İstanbul, işlemlerini yaptığın yerdir. Ülkemizdeki bütün borsacıları bünyesinde bulunduruyor. Elbette fiziki olarak değil… Burası; birikimlerini güvenle değerlendireceğin, diğer alıcı ve satıcılar ile aracılar vasıtasıyla buluşacağın yerdir. Borsa İstanbul’un faaliyet konuları ve amaçları Esas Sözleşmesi’nde açıkça belirtilmiştir. Merak ediyorsan şuradan ulaşabilirsin. Ayrıca 30 Aralık 2013 tarihli 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu da bu amaçları 87 sayfa boyunca anlatmıştır. Kısaca; pazar kurma, oluşturma, yönetme ve işletme, borsanın amaçlarıdır. Tüm bunlar ise şirketlere kaynak, yatırımcılara güvenli bir ortam sunmak için koyulmuş amaçlardır. Borsa İstanbul ve diğer bütün borsalar; satıcının arzıyla alıcının talebini karşılaştıracak ortamı yaratır.

Borsa Seans Saatleri

Elbette borsada öyle her zaman işlem yapamıyorsun. Belli seans saatleri arasında işlemlerin yapılıyor. Borsa İstanbul’da işlemler hafta sonları ve resmi tatiller dışında sabah 09:40 ile akşam 18:10 arasında gerçekleşir. Şu tablolar sana seans saatlerini gösteriyor: Pay Piyasası Sürekli İşlem Yöntemi (Tam Gün)   Pay Piyasası Tek Fiyat Yöntemi (Tam Gün) Pay Piyasası Sürekli İşlem Yöntemi (Yarım Gün) Pay Piyasası Tek Fiyat Yöntemi (Yarım Gün)

Devre Kesici Nedir?

Borsa İstanbul’da Otomatik Seans Durdurma Sistemi, BISTECH ile kaldırıldıktan sonra devre kesici getirilmiştir. Peki, bu ne demek? Devre kesici, sermaye piyasası aracının borsa tarafından belirlenen eşik değere ulaşıp üstüne çıkmasını engeller. Yani bir hisse senedinin aşırı fiyat değişimlerini engeller. Bu da hem şirket hem yatırımcı hem de borsa için önemlidir. Borsanın belirlediği eşik değerin, kısa bir süre içinde yüzde 10 altına inilmesi veya üstüne çıkılması durumunda devreye girer.

Borsaya Giriş Şartları

Eğer borsaya giriş yapmaya karar verdiysen birkaç giriş şartı olduğunu bilmelisin. İlk şart 18 yaşını doldurmandır. İkinci şart ise daha önce manipülasyon suçu işlememiş olmandır. Zaten borsaya ilk defa giriyorsan bunu yapmamışsındır. Eğer bu şartlara uygun bir kişiysen borsa için istediğin bir miktar para ile işlemlere başlayabilirsin.

Aracı Kurumunu Seç

Atman gereken ilk adımlardan birisi de aracı kurumunu belirlemektir. Üstelik bu konuya son derece dikkat etmelisin. Çünkü işlemlerini sorunsuz bir şekilde gerçekleştirmek için iyi bir kurum seçmelisin. Dolayısıyla kendine bir soru listesi çıkartıp, kurumları incelemeye başlaman iyi olacaktır. İşte borsaya girmek isteyen Onur'un aracı kurumlarla ilgili soru listesi: SPK aracılığıyla mevcut aracı kurumların yasal olup olmadığını öğrenebilirsin. Daha sonra yapman gereken, komisyon oranları hakkında bilgi almaktır. Diyelim ki birkaç farklı aracı kurum arasında kaldın. Komisyon oranlarına göre seçimini yapabilirsin. Elbette hizmet kalitesini de göz önünde bulundurman gerekiyor. Aracı kurumunu seçtikten sonra sözleşme koşullarını mutlaka öğrenmelisin. Bu sözleşmeleri okumaya sakın üşenme. Bu seçimi yaparken dikkat etmen gereken bir diğer konu, teknolojik altyapısı hakkında bilgi sahibi olmadır. Sonuçta emirlerini hızlıca piyasaya iletebilmeli ve kesintisiz gerçekleşmesini sağlamalıdır. Son olarak aracı kurumun maddi durumunu da bilmelisin. Maddi açıdan güçlü, köklü bir şirket seçmelisin.

Ne Kadar Para Yatıracağına Karar Ver

Bu konuyu Evren'in aklındaki sorularla anlatalım. Evren borsaya girmek istiyor. Ancak aklı biraz karışık. Üstelik sadece onun değil! Oysaki kafasını bu türden sorularla karıştırmasına gerek yok! Neden mi? Çünkü borsada böyle bir şey söz konusu değildir. Borsaya istediğin miktarda parayla girebilirsin ve bu kazanmanı engellemez. İster 100 lira ister 100.000 lira hiç fark etmez! Önemli olan bu kadar parayla nasıl ilerleyeceğini iyi bir şekilde belirlemendir.

Arz ve talebin karşılaşmasını örneklendirelim. Türk Hava Yolları hissesi almak istediğini düşünelim. Senin bu hisseyi alman için satmak isteyen birisi olmalıdır. Senin al emrinle onun sat emri bir araya gelmelidir. Bu arada alma işlemi talep emri, satma işlemi ise arz emri ile gerçekleşir. Eğer senin emrini karşılayan bir satış emri varsa işlem gerçekleşir ve sen THY hissesi almış olursun. Buraya kadar tamamız değil mi? Borsada emirler, belirli fiyat kademeleri üzerinden gerçekleşir. Yani hisselerin 500 ve 700 lira arası fiyata sahip olduğunu düşünelim. Bunların ise 10’ar liralık fiyat aralıklarıyla işlem gördüğünü varsayalım. Bu durumda 603 liradan alım emri veremezsin. Ya 600 liradan ya da 610 liradan alım emri verebilirsin. Borsada bir hisse senedi tek bir seansta en fazla yüzde 10 oranında aşağı veya yukarı hareket edebilir. Aşırı dalgalanmayı önlemek için böyle bir sistem geliştirilmiştir. Yani hisse 600 lira ile günü kapattıysa ertesi gün 1200 liradan işlem göremez. Bu hesaplamalarda genellikle ağırlıklı ortalama fiyatları kullanılır. Bu şekilde belirlenen yüzde 10’luk hareket alanı, hissenin taban ve tavan fiyatını oluşturur. Emirler ise bu aralık dışında verilemez, verilse de sisteme işlemez. Piyasada emir sayısı arttıkça işlemler gerçekleşmeye başlar. Yani 600 lira ve altındaki alım emirleri ile 610 lira ve üstündeki satım emirleri beklemeye alınır. Bu emirler hemen gerçekleşmez. Bazı yatırımcılar ise beklemekten hoşlanmaz. Bu durumda emirlerini mevcut fiyatlara göre revize ederler. Yani satmak için 600 liradan satış veya 610 liradan alım yapmaya karar verebilir. Böylece 600 lirada bekleyen alım emirleri, bu seviyeden satış emirleri ile eşleşir. Aynı şekilde 610 lirada bekleyen satış emirleri, bu seviyeden alım emirleri ile karşılaşır. Eğer 600 liradan satılacak hisse adedi, bekleyen alım emirlerinden fazla ise sıralamaya göre bir kısmı bekletilmeye devam edilecektir. Yani 600 liradan 10 satım ve 5 alım emri varsa sadece 5 satım emri gerçekleşir. Diğer 5 satım emir bekletilir. Bu alım satım işlemleri gerçekleştikten sonra hissenin fiyat aralığı değişecektir. İlk başta 600 – 610 lira olan tahta, 590 – 600 lira olacaktır. Bu değişim, en iyi alış ile satış emrini ifade eder ve piyasanın o anki durumunu açıklar. Yani bir kişi “THY hissesi nasıl” dediğinde “590 – 600” cevabını alacaktır. Bu cevap ona 590 liradan alıcı, 600 liradan satıcı bulduğunu söyleyecektir. İşlemler en basit haliyle bu şekilde gerçekleşmektedir. Biraz karışık görünüyor evet… Yapman gereken bir kağıt ve kalemi eline almak. Sonra buradaki işlemi yazarak anlamaya çalışmak. Emin ol, bu seni zorlamayacak!

Borsa para kazanılan bir ortam olduğu için çeşitli riskleri barındırıyor. Peki, bu riskler neler? Nasıl uzak durabilirsin? Hemen açıklayayım; elbette borsayla yatıp kalkarak! Yani borsa hakkında her konuya hakimsen büyük ölçüde riskleri engellersin. Ayrıca piyasa gelişmelerini sürekli takip ediyorsan ve etkilerini gözlemliyorsan bunu engelleyecek önlemler alırsın. Aslına bakacak olursan; bu risklerden uzak durmak kolaydır. Elbette sen olman gerektiği gibi bir yatırımcı olursan… Şimdi bu risklerin neler olduğuna ve yapılması gerekenlere göz atalım:

Riskleri Artıran Etkenler

Gelelim bu riskler nasıl oluyor da hep seni buluyor kısmına… Ne borsanın sana bir garezi var ne de mıknatıs gibi riskleri çekme özelliğin var! Borsada söz konusu olan riskleri artıran bazı etkenler vardır. Bunların başında da bilgi eksikliği gelir… Borsa hakkında bilmediğin şeyler varsa riskler doğru orantılı bir şekilde artacaktır. Borsada para kaybeden Nesrin, bu noktaya nasıl geldiğini şöyle anlatıyor:Eğer bu maddelerdeki gibi hareket ediyorsan borsadan para kazanma işini unutabilirsin!

 

Borsa Kitapları

Birazdan göreceğin kitaplar, sana birkaç farklı yönden borsa hakkında bilgi verecektir. Çünkü ders kitabı niteliği taşıyanlar olduğu gibi ünlü borsacıların hayatını anlatanlar da bulunuyor.  Emin ol, her biri sana faydalı olacak bilgiler taşıyor. Haydi hemen göz at ve birer tane edinmeye bak.

Bir Borsa Spekülatörünün Anıları – Edvin Lefévre

Tam bir yatırım klasiğidir. O yüzden kesinlikle göz atman gereken bir eserdir. Tarihin en ünlü spekülatörlerinden Jesse Lauriston Livermore’un hayatını kendi ağzından anlatır. Dolayısıyla bu kitaptan da alacağın dersler var.

Borsanın Öbür Yüzü (Nasıl İner, Nasıl Çıkar?) – Mehmet Görpe

Bu kitap son derece cesur bir dile sahip! Çünkü borsada yaşanan kayıpların nedenlerini, spekülatör ve manipülatörleri gözler önüne seriyor. Kısaca borsanın karanlık yüzünü risk almadan bu şekilde öğrenebilirsin.

Borsa Oyunları

Teorik bilgileri aldıktan sonra sıra geldi uygulamaya... Sonuçta teorik bilgi ile uygulama arasında fark olacaktır. İşte bu nedenle edindiğin bilgilerin pratikte nasıl işlediğini de öğrenmelisin. Bu kapsamda birçok borsa oyunu seni bekliyor. İşte senin için seçtiklerim:

AtaTradeBook

Ata Yatırım tarafından geliştirilen AtaTradeBook, 100.000 lira sanal para ile deneyim kazanmanı sağlıyor. Alım-satım, strateji geliştirme, diğer yatırımcıları takip etme gibi özellikleri bulunuyor. Ayrıca yarışmalara da katılma imkanın bulunuyor.

Webborsam

Anadolubank iştiraki Anadolu Yatırım tarafından geliştirilmiştir. Deneme hesabı için web sitesinden ilgili formu doldurabilirsin. Akıllı telefonlar için uygulama mağazalarından telefonuna indirebilirsin.

The Stock Market Game

Sana tavsiye edebileceğim ikinci yabancı uygulamadır. The SIFMA Foundation tarafından hazırlanmıştır. Kolay kullanım özelliği ve sade bir tasarımı bulunuyor. Tam anlamıyla amacına uygun oyunlardan birisidir.

Borsa Terimleri

Şimdi buraya hızlıca göz gezdir. Eğer bu terimleri biliyorsan sıradaki başlığa ışınlanman için işte sana link!

• Arz: Bir mal veya hizmetin, belirli bir zamanda, belli bir fiyattan satışa sunulmasıdır.
• Aracı Kurum: Sermaye Piyasası Kurulu tarafından sermaye piyasasında aracılık faaliyetine izin verilmiş anonim ortaklıktır.
• Ayı Piyasası: Yatırımcının kötümser olduğu, fiyatların uzun süreli düşüş trendinde olacağı piyasa eğilimidir.
• Alım Satıma Aracılık: Sermaye piyasası araçlarının, yetkili kuruluşlar tarafından kendi nam ve hesabına, başkası nam ve hesabına, kendi namına başkası hesabına ticari amaçla alım satımıdır.
• Alış Fiyatı: Satılmak üzere alınan bir mala ödenen bedel.
• Ana Pazar: BIST 100 kapsamındaki paylar dışında, fiili dolaşım oranına göre piyasa değeri 100.000.000 TL’nin altında olan payların işlem gördüğü pazardır.
• Açığa Satış: Sahip olunmayan sermaye piyasası araçlarının satılmasını ya da satışını gösteren emrin verilmesidir.
• Adi Hisse Senedi: Ana sözleşmesinde aksi belirtilmemişse hisse sahiplerine eşit haklar veren hisse senetleridir.
• Açık Pozisyon: Varlıkların yükümlülüklerini karşılamadığı finansal durum (Short Pozisyon).
• Arbitraj: Farklı piyasalarda işlem gören menkul kıymet, döviz veya değerli madenin fiyatının farklı olması durumunda, eş zamanlı düşük fiyatlı piyasadan alıp yüksek fiyatlı piyasada satarak, risksiz kar elde etmektir.
• Baz Fiyat: Günlük fiyat değişim limitlerinin hesaplanmasında kullanılan ve sözleşmenin işleme açıldığı gün Uzlaşma Fiyatı Komitesi tarafından belirlenen fiyat, diğer işlem günleri içinse bir önceki günün uzlaşma fiyatıdır.
• Bedelli Sermaye Artırımı: Bir şirketin ana sermayesine karşılık, hisse senedi bedellerini ödemesiyle genel kurulun kararıyla yeni hisse senedi çıkartarak sermayeyi artırmasıdır.
• Bedelsiz Sermaye Artırımı: Şirketin iç kaynaklarını kullanarak yaptıkları ve ortaklardan ilave kaynak talep etmeden bedelsiz olarak hisse dağıtımıyla yapılan sermaye artırımıdır.
• Bekleyen Emir: İleri bir tarihte, belli bir fiyattan işleme girmesi için tanımlanan pozisyon emridir.
• Boğa Piyasası: Yatırımcıların iyimser olduğu, uzun vadede sürekli yükseliş eğilimi beklentilerinin hakim olduğu piyasa eğilimidir.
• Bant: Yatırım enstrümanının belli bir fiyat aralığında dalgalanması sırasında oluşan fiyat aralığıdır.
• Birincil Piyasa: Menkul kıymetleri ihraç eden şirketlerle tasarruf sahiplerinin doğrudan karşılaştıkları piyasadır.
• Broker: Halk tabiriyle komisyoncu. İşlemlerin yürütülmesinde aracılık görevinde bulunan ve bunun için belli bir ücret alan kişidir.
• Çıkarılmış Sermaye: Kayıtlı sermaye sistemine tabi ortaklıkların satışı yapılmış hisse senetlerini temsil eden sermayedir.
• Defter Değeri: Bir bilanço tablosunda aktifler işletmenin varlıklarını, pasifler ise işletmenin kaynaklarını gösterir. İşletme kaynakları, borçlar ile özkaynaklar toplamına eşittir. Defter değeri, işletme varlıkları ile borçları arasındaki farktır.
• Devre Kesici: Bir hissede meydana gelen aşırı fiyat değişimlerini engellemek amacıyla uygulamaya konulan ve geçici bir süre hissenin sürekli işlemden çıkarılmasını sağlayan bir uygulamadır.
• Destek: Alçalan bir fiyat grafiğinde fiyatların geçmeyi zorlanacağı seviyedir.
• Direnç: Yükselen bir fiyat grafiğinde fiyatların geçmeyi zorlanacağı seviyedir.
• Ekonomik Takvim: Önemli makroekonomik göstergelerin ve olayların açıklanma zamanını gösteren süreli takvimdir.
• Emir: Hemen veya daha sonra gerçekleşmesi için aracı kuruma gönderilen işlem isteğidir.
• Emir Bölme: Girilen emrin; orijinal emrin fiyatına eşit veya daha iyi fiyatlı yeni emirlere bölünmesidir.
• Emir İyileştirme: Girilen emir miktar azaltılmaksızın alış emri için fiyatı yükseltmek, satış emri için fiyatı düşürmektir.
• Fiyat Önceliği: Daha yüksek alım emirlerinin daha düşük alım emirlerinden önce; daha düşük fiyatlı satım emirlerinin daha yüksek fiyatlı satım emirlerinden önce karşılanmasıdır.
• Fiyat Boşluğu: Bir yatırım aracının fiyat grafiğinde, arada az veya hiç işlem olmadan aşağı ya da yukarı keskin değişimleridir.
• Fiyat Kanalı: Fiyat grafiğinde net olarak belirlenen iki yatay, yükselen veya düşen sınır çizgileri arasında ilerlemesi ile oluşan şekildir.
• Fiyat Kotasyonu: Piyasa yapıcının görevli olduğu sermaye piyasası aracında seans sırasında ilan ettiği alış ve satış fiyatıdır.
• Forward İşlem: Dayanak bir varlığın ileri bir tarihte, önceden belirlenmiş bir fiyattan alınıp satılması işlemidir.
• Futures Piyasa: Türev aracın; miktar, kalite ve vadesi önceden belirlenmiş şekilde ileri bir tarihte teslimatı yapılmak üzere bugünden alış-satış işlemi yapılan piyasadır.
• Fiyat/Kazanç Oranı (F/K): Şirketin güncel hisse senedi fiyatının başına kârına bölünmesiyle bulunan, bir birim kâr etmek için ne kadar ödenmesi gerektiğini gösteren değerdir.
• Getiri Endeksleri: Hisse senedi fiyatı değişimlerine ek olarak şirketlerin ödediği kâr paylarını dikkate alarak hesaplanan endekslerdir.
• Günlük Emir: İşlem görmediği halde gün sonunda iptal edilen emirlerdir. Aksi belirtilmedikçe tüm emirler günlüktür.
• GSYİH: Bir ülkede, belirli bir zaman içinde üretilen tüm mal ve hizmetlerin belli bir para birimi cinsinden toplam değeridir.
• Halka Arz: Hisse senetlerinin çok sayıda ve önceden bilinmeyen yatırımcılara çağrı ve ilan yoluyla satışıdır.
• Halka Açıklık Oranı: Halka açık hisse senetlerinin nominal değerleri toplamının, tüm hisselerin toplam nominal değerlerine oranıdır.
• İkincil Piyasa: Daha önce ihraç edilmiş sermaye piyasa araçlarının işlem gördüğü piyasadır.
• İhraç: Sermaye piyasası araçlarının ihraççılarca çıkarılıp, halka arz edilerek veya edilmeden satışıdır.
• İlk Kotasyon: Ortaklık hisselerinin ilk defa borsa kotuna alınmasıdır.
• İlave Kotasyon: Hisseleri, borsa kotunda bulunan bir ortaklığın sermaye artırımı nedeniyle ihraç ettiği yeni hisselerin kotasyonudur.
• İşlem Hacmi: Her hisse için gerçekleşen işlemlerdeki, hisse sayısı ile işlem fiyatının çarpılmasıyla elde edilen toplam değerdir.
• İşlem Miktarı: Bir seansta veya belirli bir dönemde alınıp satılan menkul kıymet adedidir.
• İzahname: Sermaye piyasası araçlarının ihracında ya da halka arzında ortaklıklar tarafından halkı, şirket ve hisse hakkında bilgilendirmek için düzenlenen belgedir.
• Kapanış Fiyatı: Bir seansta borsa kaydına alınan en son işlem fiyatıdır.
• Kıymetli Evrak: Üzerinde hak yazılı olan ve kendisi ibraz edilmeden hiçbir hak iddia edilemeyen evraklardır.
• Kurtaj: Aracı kurumların, borsada gerçekleştirdikleri işlemlerin karşılığında aracılık ettiği için aldığı, menkul kıymetlerin işlem fiyatları üzerinden hesaplanan komisyon ücretidir.
• Limitli Emir: Alıcının, işlemin gerçekleşmesi için kabul ettiği en yüksek fiyatı, satıcının satmaya razı olduğu en düşük fiyatı belirttiği emirdir.
• Lot: Bir sermaye piyasası aracının, kendisi veya katları ile işlem yapılabilecek asgari sayı ya da değerdir.
• Likidite: Bir finansal aracın kısa süre içinde nakde dönüştürülebilme özelliğidir.
• Menkul Kıymet: Ortaklık veya alacaklılık sağlayan, belli bir meblağı temsil eden, yatırım aracı olarak kullanılan, dönemsel getiri sağlayan, misli nitelikte, seri halinde çıkarılan, ibareleri aynı olan ve şartları SPK tarafından belirlenen kıymetli evraktır.
• Nitelikli Yatırımcı İşlem Pazarı: Halka arz olmadan sadece nitelikli yatırımcılara ihraç yapan şirketlerin paylarının, sadece nitelikli yatırımcılar arasında işlem gördüğü pazardır.
• Para Politikası: Bir ülkede fiyat istikrarının sağlanması, istihdam artışı ve ekonomik büyüme gibi hedeflere ulaşmak için merkez bankaları tarafından uygulanan politika ve kararlardır.
• Piyasa Değeri: Bir varlığın piyasadaki alım-satım değeridir.
• Reel Faiz: Nominal faizin enflasyondan arındırılmış halidir.
• Türev Araç: Değeri, başka bir finansal varlığın veya malın değerine doğrudan bağlı olan araçlardır.
• Volatilite: Kısaca oynaklıktır. Genellikle bir finansal enstrümanın belirli bir zaman aralığındaki değer değişiminin standart sapmasıdır.

Borsa Takibi Yapabileceğin Mobil Uygulamalar

Cep telefonlarımız, her işimizi hallettiğimiz akıllı cihazlara dönüştü. Örneğin; bankacılık ve alışveriş gibi işleri mobilden kolayla halledebiliyoruz. Mobil cihazlar, borsayı takip etmek isteyen kişiler için de büyük bir avantaj.  Çünkü borsa takip uygulamalarını cihazına indirerek istediğin yerde fiyat değişimlerini inceleyebiliyorsun.  İşte senin için birkaç güzel mobil uygulama:

Borsa Haber

Uygulama, borsa ve hisse verilerini basit bir görünüm ile veriyor. Ayrıca döviz ve altın fiyatlarını takip etmeni de sağlıyor. Haber ekleme konusunda birkaç eksiği olsa da pratik bir şekilde piyasa takibi yapabilirsin. Sadece Android cihaz kullanıcıları için hazırlanmış bir uygulamadır. İndirmek için buraya tıkla.

Fixel Mobile Borsa Tahminleri

Hisse fiyatlarındaki değişimleri veren uygulama, aynı zamanda analiz ve tahmin hizmeti de sunuyor. Aracı kurumların hisseler için açıkladığı hedef fiyat tahminlerini takip edebilirsin. Aynı zamanda KAP haberleri, araştırma raporları da uygulamada yer alıyor. Üstelik hem Android hem de iOS cihazlar için indirilebilir. iOS için buraya, Android için buraya tıkla.

Foreks Bilgi İletişim

Veri sağlayıcısı olarak tanıdığımız Foreks, kendi uygulamasını da yaptı.  Borsa, hisse, döviz ve altın gibi birçok enstrümanın fiyat değişimlerini takip edebilirsin. Basit bir arayüzü bulunan uygulama; anlık veri takibi, analiz ve haber desteği veriyor. Ancak ücretsiz versiyonunda borsa için fazla detay göremezsin. Bunun için BIST, VİOP Düzey 1, Düzey 1+, Düzey 2 ve AKD lisansı satın alman gerekiyor. Yorumlarda ise yaşanan birkaç problem olduğu görülüyor. Yine de basit kullanım için uygun olduğu belirtiliyor. Uygulamayı indirmek için iOS kullananlar buraya, Android kullananlar buraya tıklayabilir.

Borsacepte

Yapı Kredi Bankası'nın yatırım birimine ait bir uygulamadı. Bankacılık uygulamaları arasında veri takibi hizmeti en çok beğenilenlerdendir. Uygulamada hisse senedi ve VİOP verilerini takip edebilirsin. Kendi sayfanızı oluşturabilir ve haber alarmı kurabilirsin. Aynı zamanda döviz ve altın verilerini de incelemen de mümkün.  Uygulamayı indirmek için iOS kullananlar buraya, Android kullananlar buraya tıklayabilir.

Aktif Trade

Hisse senedi veri takibi için beğenilen uygulamalardan birisidir.  Ayrıca aylık, haftalık, günlük ve seans içi algoritmik veri paylaşımı yapılmaktadır.  Aslında bir fiyat takibinden daha çok teknik analiz hizmeti vermektedir. Bu konulara ilgin varsa uygulamayı beğeneceğini düşünüyorum. Uygulamayı indirmek için iOS kullananlar buraya, Android kullananlar buraya tıklayabilir. Şimdi borsa ve hisse senedi takibi yapabileceğin web sitelerine göz atalım: